نماد اعتماد الکترونیک چیست؟

نماد اعتماد الکترونیکی یا نماد الکترونیک یا اینماد، همان‌طور که از نام آن برمی‌آید، نوعی نشان اعتماد است که ارگانی دولتی به نام مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در اختیار آن دسته از وب‌سایت‌های تجاری قرار می‌دهد که محصولات و خدماتشان را از طریق اینترنت به فروش می رسانند. البته این کسب‌وکارها برای دریافت نشان اعتماد باید صلاحیت خود را اثبات کنند و مدارک لازم را در اختیار ارگان مربوطه قرار دهند.

در دنیای امروز، با رشد چشم‌گیر فعالیت کسب‌وکارهای اینترنتی در فضای مجازی، بحث امنیت خرید و حفظ حقوق مشتریان اهمیت بیشتری پیدا کرده است؛ به‌ویژه که از زمان فراگیری ویروس کرونا بیشتر مشتریان ترجیح می‌دهند به‌شکل غیرحضوری از خدمات کسب‌وکارها استفاده کنند و به‌جای مراجعه حضوری به فروشگاه‌ها، آنلاین خرید کنند و محصولات موردنظرشان را درِ خانه تحویل بگیرند.

اما در چنین شرایطی که مشتری مستقیما با فروشنده روبرو نمی‌شود و تنها چیزی که به آن دسترسی دارد آدرس وب‌سایت یا اطلاعات تماس در شبکه‌های اجتماعی و نظایر اینهاست، چطور می‌تواند اعتماد کند؟ اگر کسب‌وکار مذکور خلافی مرتکب شود، فرضا محصول را نفرستد، محصول ایرادی داشته باشد یا غیر آن چیزی باشد که مشتری سفارش داده بود، چه باید بکند و چطور می‌تواند حقش را بگیرد؟

وقتی کسب‌وکار اینترنتی نماد الکترونیک را دریافت کند، لوگوی آبی‌رنگ آن روی صفحه اصلی سایت نمایش داده خواهد شد. مشتری با دیدن این نماد مطمئن خواهد شد که می‌تواند به کسب‌وکار مذکور اعتماد کند و اگر به هر دلیلی، در فرایند خرید یا ارسال محصول مشکلی پیش آمد، قادر به پیگیری موضوع می باشد.

انواع نماد اعتماد الکترونیک یا اینماد

 1. نماد اعتماد الکترونیک موقت

نماد اعتماد الکترونیکی موقت به منظور سرعت بخشیدن به فرایند دریافت این نماد کمک می کند به این صورت که به شرکت ها و وبسایت هایی که معیارهای حداقلی از آنچه مورد نیاز است داشته باشند، اهدا می شود تا مراحل مختلف را طی کنند و در این بازده زمانی ضرری متوجه این سایت ها نباشد. البته با توجه به جدید بودن نماد الکترونیک برخی بخش ها به صورت کامل راه اندازی نشده اند ولی کماکان شروع چنین روندی باعث اعتماد سازی شده است و نوید بخش روزهای بهتر در طراحی وب سایت فروشگاهی می باشد.

2. نماد الکترونیکی تک ستاره

در مرحله اول بعد از اینکه متقاضی پرونده را تکمیل کرد، روند ارزیابی صلاحیت کسب و کار اینترنتی برای اخذ ای‌نماد شروع می شود؛ بدین صورت که ابتدا آدرس و شماره تماس محل فعالیت کسب و کار اینترنتی راستی آزمایی شده و بعد از تصدیق آدرس و شماره تماس توسط وب از سامانه پیمانکار طرف قرارداد با مرکز توسعه تجارت الکترونیک به سامانه نماد ارسال می‌گردد. در مرحله بعد وبسایت فروشگاهی از نظر محتوای وبسایت، فرایند فروش و ثبت سفارش و نیز استاندارد صفحات سایت ارزیابی میگردد. 
محتوای سایت از نظر مدل کسب و کار و خدماتی که ارائه میدهد مورد بررسی قرار می‌گیرد. بدین صورت که کالا و خدمات ارائه شده فاقد مجوز یا ممنوعه نباشد، همچنین تصاویر و تبلیغات مغایر با شئونات اسلامی در سایت نبوده و نیز تبلیغات غیر قانونی در سایت درج نگردد. همچنین از آرم دولتی در سایت فروشگاهی مرتبط با بخش خصوصی استفاده نگردد.
در بخش فروش و ثبت کالا مشخصات فنی و کاربردی و نیز قیمت کالا و خدمات عرضه شده قرار گردد، همچنین انتخاب کالا و ثبت سفارش به صورت آنلاین با اعلام کلیه هزینه‌ها برای دریافت کالا و یا خدمات موجود باشد. در سایت فروشگاهی باید قبل از ثبت نهایی سفارش پیش فاکتور نمایش داده شود و بعد از خرید کد رهگیری سفارش به خریدار ارائه گردد.
ارزیابی استاندارد صفحات وبسایت بدین گونه است که

• باید دارای تب یا لینک درباره ما برای آگاهی از اطلاعات هویتی مالک فروشگاه و فهرست مجوزهای اخذ شده،
• تب یا لینک تماس با ما برای اطلاعات تماس و آدرس فروشگاه
• تب یا لینک مقررات و شرایط ثبت سفارش و خرید باشد.

در مرحله بعد پس از تأیید ارزیابی مراحل درخواست متقاضی نماد اعتماد الکترونیکی، باید کپی برابر اصل کلیه مدارک بارگذاری شده در پرونده خود، تکمیل فرم تعهدنامه و گواهی امضا شده در یکی از دفاتر اسناد رسمی به مرکز توسعه تجارت الکترونیک ارسال گردد. در آخرین مرحله برای اخذ ای‌نماد صلاحیت فردی متقاضیان ای‌نماد از پلیس نظارت بر اماکن عمومی ناجا استعلام می‌شود.

3. نماد اعتماد الکترونیکی دو ستاره

علاوه بر احراز شرایطی که در بالا ذکر شد باید وبسایت فروشگاهی در کلیه صفحات سایت،  گواهی امنیتی ssl نصب کند. در اینصورت نماد اعتماد دو ستاره به وی اعطا می‌گردد. گواهی امنیتی SSL بر اساس پروتکل ایمن موجود در اینترنت دریافت می شود و اطلاعات انتقالی در وب سایت، بر همین اساس به صورت ایمن و رمزنگاری شده رد و بدل می شوند. استفاده از پروتکل ایمن https باعث می شود که امنیت سایت های اینترنتی افزایش پیدا کند.

نماد اعتماد الکترونیکی به چه کسب و کارهایی تعلق می گیرد؟

در حال حاضراعطای نماد اعتماد الکترونیکی به کسب و کارهای فعال در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های مجاز نیز تعلق می گیرد. کلیه فعالان کسب و کارهای الکترونیکی در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های مجاز،  جهت ثبت نشانی فعالیت خود و آغاز فرآیند اخذ نماد اعتماد الکترونیکی می توانند با مراجعه به سامانه نمادو ایجاد حساب کاربری، اقدام به ثبت نشانی فعالیت خود در شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها نمایند. همچنین کسب و کارهای دارای نماد اعتماد الکترونیکی نیز می‌توانند با ورود به پنل کاربری خود، از قسمت افزودن شناسه نشانی فعالیت خود در شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها را ثبت نمایند.

نماد اعتماد تا چه مدت اعتبار دارد؟

معمولا نماد اعتماد الکترونیکی از طرف سازمان مرکز توسعه تجارت الکترونیکی به مدت یکسال صادر می شود.

ستاره‌ های نماد اعتماد به چه معناست؟

ستاره های نماد الکترونیکی به معنای سطح اعتماد و کیفیت عملکرد و‌ب‌ سایت می باشد. تعداد ستاره‌ های بالاتر، نشان‌دهنده سطح بالاتر اعتماد و کیفیت بهتر عملکرد و‌ب‌سایت است. در حال حاظر بیشترین تعداد ستاره 2 ستاره می باشد.

ضرورت اخذ نماد اعتماد الکترونیکی

داشتن ای‌نماد از مرکز توسعه تجارت الکترونیک باعث افزایش اعتماد خریداران برای خرید از فروشگاه‌های اینترنتی می‌شود؛ البته لازمه اخذ این نماد صدور پروانه کسب برای فرشگاه‌های اینترنتی الکترونیکی می‌باشد. بنابراین به دلیل اینکه اطلاعات این فروشگاه‌ها در مراجع رسمی ثبت و نظارت می‌شود، خریداران با اطمینان بیشتر نسبت به خرید کالا با استفاده از خدمات اینترنتی اقدام می‌کنند. البته در قانون امروز جمهوری اسلامی ایران گرفتن e نماد الزامی نشده، اما در آینده‌ای نزدیک برای یکپارچه شدن نظارت بر وبسایت‌ها برای تمامی وبسایتهای فعال در زمینه تجارت الکترونیک دریافت ای‌نماد الزامی خواهد شد.