تجربه کاربری یا UX مفهوم گسترده‌ای است که با رابط کاربری ارتباط تنگاتنگی دارد؛ گویی انگار این دو مفهوم یکی هستند – اما نیستند. این موضوع می‌تواند طراح تجربه کاربری را گیج کند و کار او را تحت تاثیر قرار دهد. حتی مشتریان نیز ممکن است درباره این که وظیفه طراح UX دقیقا چیست دچار سردرگمی شوند. به همین منظور به بررسی هر یک از قانون طراحی UX می‌پردازیم تا هم برای طراح و هم برای مشتری شقافیت بیشتری همراه داشته باشد.

۱. تجربه کاربری (UX)، رابط کاربری (UI) نیست

به زبان ساده می‌توانید بگویید که رابط کاربری (UI) به سیستم واقعی که مشتری با آن سر و کار دارد اتلاق می‌شود. مثلا طرح تنظیمات منوی آیفون یک رابط کاربری است و اما تجربه کاربری (UX) درباره احساسی است که رابط در حین کار کردن با آن به دریافت می‌کند. مثلا رضایت مشتری از سادگی کارکردن با منوها یک تجربه کاربری است.

۲. طراحی UX فقط به طراحی وب اختصاص ندارد

طراحی وب تنها بخش کوچکی از تجربه کاربری است. هر طرح چاپ شده‌ای که می‌بینید، هر محصولی که استفاده می‌کنید، هر محلی که به آن سفر می‌کنید دارای تجربه کاربری است. غذا خوردن در یک رستوران ضعیف یک تجربه بد است و باز کردن در یک بسته به سادگی یه تجربه موفق است.

۳. طراحی UX ترکیبی از هنر و دانش است

هنر و دانش به نظر ترکیب عجیبی می‌آیند، اما این ترکیب اساس کاری است که طراح UX انجام می‌دهد. تجربه کاربری مانند طرح سناریوی حل مساله علمی است و باعث می‌شود که طراح یک تئوری برای حل مشکلی که وجود دارد ارائه دهد. مثلا مشکل کاهش فروش سایت‌های آنلاین است و طراح برای حل آن به روز رسانی سایت را پیشنهاد می‌دهد. راه حل همان جایی است که پای هنر به میان می‌آید. رنگ‌ها، تایپ‌فیس، طرح، و سایر نکات و چگونگی ترکیب آنها که علاوه بر زیبایی هنری به ایجاد تجربه کاربری خوب منتهی شود، همگی مربوط به بخش هنر هستند.

۴. تجربه کاربری طرح‌های هدفمند خلق می‌کند

هر طراح با مشتریانی سر و کار داشته که اصرار به داشتن محصولات به روش و خواسته خودشان داشته‌اند. این موضوع کار را بغرنج می‌کند؛ چرا که راه مشتری شاید تنها راه یا بهترین راه برای حل مساله نباشد. بطور مشابه نیز طراحان گمان می‌کنند که راه آنها تنها راه حل است و به هیچ ایده دیگری گوش نمی‌دهند – حتی اگر آن ایده‌ها بهتر باشند.

به جای استفاده از یک روش تک بعدی، با کمک UX می‌توانید به طرح‌ها شکل هدفمندتری ببخشید و راه حل‌های موثرتری پیدا کنید.

فرض کنید که مشتری می‌خواهد بخش نظرات کاربران را به بالای صفحه ببرد و ترافیک بیشتری برای سایت خود به ارمغان آورد. در این جا درواقع مساله فقط محل قرار گرفتن لینک نیست بلکه این است که این لینک به ترافیک بیشتری نیاز دارد. به همین خاطر بهتر است برای حل این مساله کاری کنید که این لینک وضوح بیشتری داشته باشد و توجه بیشتری را به خود جلب کند. هر راه حلی می‌تواند مشکل را حل کند. برای شنیدن آن راهکارها آمادگی داشته باشید.

۵. تجربه کاربری، برند شما را به نمایش می‌کشد 

هر از گاهی ممکن است احساس کنید که محسور طراحی شده‌اید. رنگ‌ها به خوبی می‌آیند، نوشته‌ها با هم جفت و جور می‌شوند، تصاویر رویایی‌اند اما هیچ یک از اینها با هویت برند مشتری شما همخوانی ندارد!

یکی از نکاتی که واقعا مهم است این است که به خاطر بسپارید این است که نباید آنچنان در خلاق بودن و ایجاد نمایی تازه سرگرم شوید که نیازهای مشتری و هویت برند را از خاطر ببرید.

قانون طراحی UX می‌گوید که یک طرح تجربه کاربری خوب باید هویت برند را بازتاب کند. سعی کنید سوال‌های درستی درباره هویت برند از سهام‌داران بپرسید و نظر آنها را درباره این که آیا طرح شما به هویت برند نزدیک است یا خیر، جویا شوید.

۶. تجربه کاربری طرحی برای کاربر است

لازمه طراحی برای کابر این است که نظر و ایده خود را کنار بگذارید! این کار برای کسانی که خلاقیت دارند کمی دشوار است! چرا که گاهی آن چیزی که در اوج خلاقیت می‌بینید، بهترین پاسخ برای شرایط مورد نظر نیست وممکن است آن چیزی نباشد که کاربر نیاز دارد!

برای آنکه مطمئن شوید در مسیر درست قرار دارید، باید درباره طرح بر اساس کاربر، دانش کافی داشته باشید. یک روش خوب برای این منظور این است که انواع مختلف کاربران را شناسایی کنید و نحوه استفاده آنها از سایت را مورد بررسی قرار دهید. پیش از آنکه نسخه نهایی را انتشار دهید آن را تست کنید تا از دستیابی به بهترین راه‌کار اطمینان حاصل کنید.

۷. محرک‌های رفتاری را شناسایی کنید

یک طراح UX خوب به روانشناسی بسیار باور دارد. طراحان تجربه کاربری تمایلات کاربران را مطالعه می‌کنند و محرک‌هایی برای رفتارهایی تازه را ایجاد کنند.

به عنوان مثال : نوتینفیکشن  (پیام های قابل کلیکی که در صفحه دسکتاپ کاربر به نمایش در می آیند) را در نظر بگیرید، هدف آنها این است که توجه را به خود جلب کنند؛ اما به سادگی ممکن است فراموش شوند ، این رفتار ممکن است وقت و انرژی از کاربر بگیرد. برخی از طراحان کاربر را با نوتیفیکشن‌ها بمباران می‌کنند – آنهم در زمان‌های نامناست – و بعد تعجب میکنند که چرا هیچ پاسخی دریافت نمی‌کنند.

نکته آن است که باید درباره رفتارهای کاربر در طول روز مطالعه کرد و این که کاربرانگیزه‌هایش در این بازه زمانی چطور تغییر می‌کند و سپس بر اساس نتایج همین مطالعه برای آنها نوتیفیکشن ارسال کرد.

برای مثال، دریافت نوتیفیکش در راه سرکار چندان خوب نیست زیرا کاربر موضوعات مهم‌تر و ضروری‌تری برای توجه دارد. هدفش رسیدن به موقع به محل کارش است. اما شاید همان پیام اگر در حین بازگشت به خانه باشد توجه بیشتری به خود جلب کند؛ چرا که کاربر احتمالا زمان بیشتری برای توجه دارد.

۸. آنها را تشویق کنید تا اسکرول کنند

اسکن کردن متن کاربران را تشویق می‌کند تا به مطالب بیشتری در عمق سایت دقت کنند و زمان بیشتری در آن صرف کنند. و به این ترتیب احتمال این که به مشتری تبدیل شوند بیشتر می‌شود. به همین دلیل است که بسیاری از دیزاینرها دکمه call-to-action را در انتهای سایت قرار می‌دهند.

راه‌های دیگری نیز برای تشویق کاربران به اسکن کردن تمام صفحه موجود است مثلا می‌توانید از فلش‌های رو به پایین استفاده کنید یا بخشی از متن را مرئی کنید تا نشان دهد که برای خواندن ادامه مطلب باید به پایین صفحه بروند.

۹. بگذارید محتوا، تعاملات را تعیین کنید

تجربه کاربری تنها به آیکون‌هایی که کاربران روی آنها کلیک می‌کنند یا رنگ‌های روی صفحه، ختم نمی‌شود. تقریبا هر چیزی که کاربر می‌بیند – نوشته، عکس یا ویدئو – محتوا است. یک تصویر جذاب بدون داشتن محتوای قوی، به درد نخور است.هدف این است که محتوایی ساخته شود که به سادگی جذب شود، بگونه‌ای که کاربران احساس کنند آنچه می‌خوانند راهنمایی‌های یک دوست است که از طریق این سایت بیان شده است.

۱۰. المان‌های غیرضروری صفحه را حذف کنید

در دهه گذشته طراحی UX دستخوش تغییرات بسیاری شده است و از دوران کودکی و بلوغ به بزرگسالی رسیده است. روزگار رنگ‌های بسیار روشن به پایان رسیده است. پس چرا باید به موضوع حذف المان‌های غیر ضروری تاکید کنیم؟

زیرا المان‌های غیر ضروری عموما بسیار ظریف عمل می‌کنند و گاهی نادیده گرفته می‌شوند. مثلا عکسی که توجه کاربران از سایر مسایل به خود جلب می‌کند. خودتان را در قالب کاربر ببینید و از خودتان بپرسید کدام یک از المان‌ها برای من مفید و کارآمد است و کدامیک مانع دستیابی به هدف می‌شود؟

نتیجه گیری

بدون شک می توانید با رعایت اصول طراحی تجربه کاربری وبسایت موثرتری به دست آورید. هدف یک طرح خوب است که کاربران را هدایت کند و اطلاعاتی که به آنها نیاز دارد را برایشان فراهم کند و به آنها نشان دهد که با آنها چه کنند. با کمک این راهنمایی‌ها می‌توانید یک طرح  UX را پیاده سازی کنید و شاهد واکنش مثبت کاربران سایتتان باشید.